Sinds 2011 heeft Vlaanderen een aantal beleidsinitiatieven ontwikkeld, die in 2015 zijn uitgemond in de opmaak van een ‘Ketenroadmap Voedselverlies 2015-2020’. Deze routekaart hield het engagement in van de Vlaamse regering om samen met de sectororganisaties in de voedselketen het voedselverlies ten opzichte van 2015 te beperken met 15 procent tegen 2020 en met 30 procent tegen 2025. Daarnaast zet Vlaanderen ook sterk in op de hoogwaardige valorisatie van nevenstromen en voedselverliezen. Deze doelstellingen komen grotendeels overeen met die van Europa. Dit meldt het Belgische Rekenhof in zijn onderzoek ‘Hoe Vlaanderen voedselverspilling en voedselverlies bestrijdt’.

Volgens het Rekenhof hebben beleidsvoerders deze doelstellingen echter niet altijd even consequent aangehouden. Zo bepaalde Vizier 2030, waarmee de Vlaamse Regering de Europese duurzame ontwikkelingsdoelstellingen vertaalde naar Vlaanderen, de doelstellingen op het gebied van voedselverliesreductie tegen 2030 op 30 procent. Net als de Verenigde Naties streeft de EU naar een halvering van de voedselverspilling en van het voedselverlies in 2030. Dit komt onder meer door de berekening van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties waaruit blijkt dat voedselverspilling wereldwijd een economische kostprijs van ongeveer 1.000 miljard dollar (zo'n 840 miljard euro) en 700 miljard dollar (zo'n 590 miljard euro) bijkomende milieukosten veroorzaakt.

Kwantitatieve indicatoren

Daarnaast merkt het Rekenhof op dat Vlaanderen geen afgezonderd overheidsbudget heeft gekoppeld aan de uitvoering van de routekaart. Ook ontbreken kwantitatieve indicatoren om de acties van de routekaart op te volgen. De Vlaamse overheid heeft tot 2019 jaarlijks voortgangsrapporten opgemaakt over de acties uit de routekaart. Deze acties kregen grotendeels echter geen gekwantificeerde doelstellingen mee. Aangezien de effecten van ondersteunings- en sensibiliseringsacties moeilijk te meten zijn, is de informatie in deze rapporten vooral beschrijvend. De rapporten laten wel zien dat veel Vlaamse acties zijn uitgevoerd.

Op het gebied van methodes voor data-inzameling over en het meten van voedsel ziet het Rekenhof nog ruimte voor verbetering. Dit geldt overigens niet alleen voor Vlaanderen, maar ook internationaal. Veel methodes impliceren volgens het bureau nog schattingen. Monitor 2015 bepaalde het voedselverlies in 2015 op 907 kton en dit wordt beschouwd als nulmeting. Maar in Monitor 2017 zijn diverse data niet vergelijkbaar met de nulmeting. Zo ontbraken data van belangrijke schakels als landbouw, horeca en catering en daarnaast zijn de data van de voedingsindustrie, de retail en de huishoudens niet vergelijkbaar met de cijfers van de nulmeting, vanwege aanpassingen in de dataverzameling en methodologische verschillen. Dit jaar vindt een eindmeting plaats, maar ook hierbij zal een vergelijking met vroegere metingen moeilijk zijn. Daarbij zal de coronacrisis het Vlaams beleid tegen voedselverlies vertekenen, aldus het Rekenhof.

De Vlaamse ministers van Landbouw en Visserij Hilde Crevits en van Omgeving Zuhal Demir hebben laten weten zich grotendeels in het rapport te kunnen vinden. Ze zetten zich in om de verbeterpunten aan te pakken in het ‘Actieplan voedselverlies en biomassa(rest)stromen circulair 2021-2025’.